Łowiectwo, jako element ochrony środowiska przyrodniczego, w rozumieniu art. 1 ustawy „Prawo łowieckie" z 13.10.1995 r. – z późniejszymi zmianami, oznacza ochronę zwierząt łownych i gospodarowanie ich zasobami w zgodzie z zasadami ekologii oraz zasadami racjonalnej gospodarki rolnej, leśnej i rybackiej.

Łowiectwo – podstawowe informacje

Gospodarka łowiecka – to działalność w zakresie ochrony, hodowli i pozyskania zwierzyny.

Gospodarka łowiecka na terenach leśnych jest nierozerwalnie związana z gospodarką leśną.

Zwierzyna jest jednym z wielu elementów lasu. Las jako najwyżej zorganizowany ekosystem stanowi zespół biologiczny, w którym gleba, woda, powietrze atmosferyczne, światło, rośliny i zwierzęta tworzą naturalny, dynamiczny i nierozerwalny związek wzajemnych zależności.

Celem łowiectwa jest:

• ochrona, zachowanie różnorodności i gospodarowanie populacjami zwierząt łownych,
• ochrona i kształtowanie środowiska przyrodniczego na rzecz poprawy warunków bytowania zwierzyny,
• uzyskiwanie możliwie wysokiej jakości osobniczej gatunków zwierząt łownych oraz ich liczebności przy zachowaniu równowagi środowiska przyrodniczego,
• spełnienie potrzeb społecznych w zakresie uprawiania myślistwa, kultywowania tradycji oraz krzewienia etyki i kultury łowieckiej.

Gospodarka Łowiecka w Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Lublinie

W 344 obwodach łowieckich o powierzchni ok. 2600 tys. ha (w tym powierzchnia gruntów leśnych ok. 700 tys. ha) gospodarkę łowiecką prowadzi Polski Związek Łowiecki (332 obwodach wydzierżawionych i 1 OHZ-PZŁ) oraz Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych  (w 11 wyłączonych obwodach łowieckich).

Zadania z gospodarki łowieckiej wykonywane są w obwodach łowieckich dzierżawionych przez Koła Łowieckie i zarządzane przez nadleśnictwa na terenie Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Lublinie i Polski Związek Łowiecki w oparciu o zadania rocznych planów łowieckich oraz wskaźniki wieloletniego planu łowieckiego opracowanego na 10 lat dla 8 Rejonów Hodowlanych.

Utworzonych jest 8 Rejonów Hodowlanych, które przez zbliżone warunki środowiskowe na terenie kilku sąsiadujących ze sobą nadleśnictw i parków narodowych: Roztoczańskiego i Poleskiego, stwarzają możliwości do racjonalnego gospodarowania bytującymi tam populacjami zwierząt łownych.

Rejony Hodowlane:

1. Chełmski,
2. Lasów Janowskich,
3. Lubelski,
4. Podlasia,
5. Pojezierza Łęczyńsko – Włodawskiego,
6. Puławsko – Lubartowski,
7. Puszczy Sandomierskiej,
8. Roztocza i Puszczy Solskiej.

Wyłączone z dzierżawy obwody łowieckie tworzą 11 Ośrodków Hodowli Zwierzyny  Lasów Państwowych zarządzanych przez Nadleśnictwa:

Zgodnie z art. 28 ust. 2 ustawy „Prawo łowieckie" z 13.10.1995 r. celem OHZ-LP jest:

• prowadzenie wzorcowego zagospodarowania łowisk i wdrażanie nowych osiągnięć z zakresu łowiectwa,
• prowadzenie badań naukowych,
• odtwarzanie populacji zanikających gatunków dziko żyjących,
• hodowla rodzimych gatunków zwierząt łownych w celu zasiedlenia łowisk,
• hodowla zwierząt łownych szczególnie pożytecznych w biocenozach leśnych,
• prowadzenie szkoleń z zakresu łowiectwa.

Oprócz realizacji ww. celów, w Ośrodkach Hodowli Zwierzyny Lasów Państwowych wykonywane są polowania stanowiące atrakcję dla myśliwych zagranicznych i krajowych.

Turystyka myśliwska organizowana jest przez własne Biuro „Roztocze" z wykorzystaniem atrakcyjnych łowisk w naszych Ośrodkach Hodowli Zwierzyny Lasów Państwowych oraz istniejącej tam bazy noclegowej w wygodnych kwaterach myśliwskich z tradycyjną polską kuchnią.

W trakcie polowania gościom naszych łowisk towarzyszą pracownicy personelu łowieckiego wyspecjalizowani w zakresie wykonywania polowania oraz przestrzegający tradycje łowieckie.

W wolnej chwili myśliwi korzystają z wielu form turystyki, poznając bogate walory przyrodnicze i historyczne naszego regionu.

W Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych Lublinie działa również utworzony w 2003 roku Zespół Sygnalistów Myśliwskich. Uczestniczy on w koncertach, uroczystych oprawach polowań i wielu innych uroczystościach dających możliwość prezentacji muzyki myśliwskiej.

Informacje na temat liczebności zwierzyny

Aktualna liczebność zwierzyny grubej na terenie RDLP w Lublinie wg. inwentaryzacji na dzień 10.03.2022 r. wynosi ok.:

• 6 500 szt. – łosi
• 14 000 szt. –  jeleni
• 800 szt. – danieli
• 65 000 szt. - saren
• 2 000 szt. - dzików.

Dla porównania, stan liczebny ww. gatunków zwierzyny z  inwentaryzacji na 31.03.1967 r. wynosił:

• 20 szt. łosi,
• 950 szt. jeleni,
• 250 szt. danieli,
• 18 300 szt. saren,
• 2 800 szt. dzików.

W roku 2016 liczebność populacji dzika na terenie województwa lubelskiego wynosiła około 19 tyś. osobników. Obecnie populacja dzika szacowana jest na 2 tyś. szt. Zauważalny spadek liczebności tych zwierząt jest wynikiem wysokiej śmiertelności dzików zakażonych wirusem afrykańskiego pomoru świń(ASF) oraz wzmożonego odstrzału prowadzonego ze względu na potrzebę ograniczania ryzyka rozprzestrzeniania się wirusa ASF.

W nadleśnictwach Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Lublinie podejmowane są działania na rzecz ochrony rzadkich kuraków leśnych, obejmujące m. in. wsiedlenia i poprawę warunków bytowania. (jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na temat działań podejmowanych w zakresie ochrony kuraków leśnych (kliknij tutaj))

Od wielu lat podejmowane są intensywne wysiłki nadleśnictw zarządzających ośrodkami hodowli zwierzyny Lasów Państwowych(ohz-LP) i dzierżawców obwodów łowieckich na rzecz odbudowy populacji zajęcy i kuropatw. Powoli te działania zaczynają przynosić oczekiwane efekty. Według inwentaryzacji na dzień 10.03.2022 r. na terenie lubelskiej dyrekcji bytuje ponad 105 tys. zajęcy i 30 tys. kuropatw.

Szkody w lasach wyrządzane przez zwierzynę

Wraz z ciągle zwiększającą się liczebnością zwierzyny rośnie także ilość szkód wyrządzanych przez nią w lasach. Głównymi sprawcami szkód są jelenie (38%) i sarny (24%), ale blisko za 40% szkód odpowiedzialne są łosie i bobry.

Żeby ograniczyć szkody i umożliwić wzrost posadzonym drzewkom w lasach prowadzi się różne zabiegi ochronne. W miejscach gdzie jest mniejsze zagęszczenie zwierząt drzewostany chroni się m in. poprzez zabezpieczanie pędów repelentem(nie szkodliwym dla środowiska preparatem przypominającym białą emulsję) bądź stosowanie osłonek. Gdy na danym terenie liczebność jeleniowatych jest duża, często jedynym sposobem przynoszącym rezultaty jest ogrodzenie uprawy. Wzmożona liczba zabiegów ochronnych przekłada się na coraz większe pieniądze wydawane na ochronę lasu przed zwierzyną. Obecnie nadleśnictwa RDLP w Lublinie corocznie wydają około 9 milionów złotych na ten cel.

Wyk. 1 Sprawcy szkód w lasach RDLP w Lublinie w roku 2021

Żeby ograniczyć szkody i umożliwić wzrost posadzonym drzewkom w lasach prowadzi się różne zabiegi ochronne. W miejscach gdzie jest mniejsze zagęszczenie zwierząt drzewostany chroni się m in. poprzez zabezpieczanie pędów repelentem(nie szkodliwym dla środowiska preparatem przypominającym białą emulsję) bądź stosowanie osłonek. Gdy na danym terenie liczebność jeleniowatych jest duża, często jedynym sposobem przynoszącym rezultaty jest ogrodzenie uprawy. Wzmożona liczba zabiegów ochronnych przekłada się na coraz większe pieniądze wydawane na ochronę lasu przed zwierzyną. Obecnie nadleśnictwa RDLP w Lublinie corocznie wydają około 9 milionów złotych na ten cel.

Wyk. 2 Koszty poniesione w latach 2011-2021 na ochronę lasu przed zwierzyną przez nadleśnictwa RDLP w Lublinie (w milionach złotych)