Ochrona przyrody w lasach to nie tylko dbałość o zachowanie siedlisk, gatunków czy też pojedynczych tworów przyrody w formach określonych w ustawie z dnia 16 kwietnia 2004  o ochronie przyrody (tekst jedn. Dz. U. z 2023 r., poz. 1890), ale przede wszystkim nieustanne wysiłki  w kierunku zachowania całych ekosystemów leśnych jako przedmiotu gospodarowania i jednocześnie spełniania licznych funkcji ochronnych i społecznych. Trwale zrównoważona gospodarka leśna prowadzona jest w nadleśnictwach według Planu Urządzenia Lasu, którego częścią składową jest Program Ochrony Przyrody.

Istniejące na terenie RDLP w Lublinie formy ochrony przyrody przedstawia poniższe zestawienie (stan na 31.12.2023 r.).

I. Rezerwaty przyrody

Rezerwaty przyrody obejmują obszary zachowane w stanie naturalnym lub mało zmienionym, ekosystemy, ostoje i siedliska przyrodnicze, a także siedliska roślin, zwierząt i siedliska grzybów oraz twory i składniki przyrody nieożywionej, wyróżniające się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, kulturowymi lub walorami krajobrazowymi.

Cały obszar rezerwatu albo jego części mogą podlegać ochronie ścisłej, ochronie czynnej lub ochronie krajobrazowej.

Wśród 76 rezerwatów przyrody utworzonych na gruntach zarządzanych przez nadleśnictwa Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Lublinie wyróżnia się następujące rodzaje:

1. Rezerwaty leśne – przedmiotem ochrony są pozostałości i fragmenty dawnych puszcz o charakterze pierwotnym, typy zbiorowisk leśnych czy też stanowiska drzew w granicach zasięgu.
   Przykładowe rezerwaty:

• fragmenty puszcz - Szklarnia
• lasy wielogatunkowe o charakterze naturalnym - Czarny Las
• starodrzew dębowy - Królowa Droga, Liski I
• bory jodłowe w północno - wschodniej granicy zasięgu - Marynopole, Natalin
• buczyny - Przecinka
• lasy bukowo-jodłowe - Święty Roch, Debry
• lasy lipowe - Las Lipowy w Uroczysku Bukowiec.

2. Rezerwaty florystyczne – przedmiotem ochrony są populacje i siedliska gatunków lub grup gatunków roślin zarodnikowych i kwiatowych oraz grzybów i porostów.

Przykładowe rezerwaty:

• stanowiska modrzewia polskiego - Skrzypny Ostrów
• stanowiska roślin kserotermicznych - Żmudź, Mierzwice
• stanowiska roślin reliktowych - Jezioro Świerszczów
• stanowiska wawrzynka główkowatego - Las Wagramski

3. Rezerwaty torfowiskowe - przedmiotem ochrony są zbiorowiska i gatunki torfowisk niskich, przejściowych i wysokich.

Przykładowe rezerwaty :

• unikatowe torfowiska nawęglanowe - Roskosz, Brzeźno.
• torowiska przejściowe i wysokie – Obary, Jezioro Orchowe, Brudzieniec

4. Rezerwaty stepowe – przedmiotem ochrony są murawy ciepłolubne, głównie na podłożu wapiennym np.: Machnowska Góra, Broczówka, Łabunie.
    
5. Rezerwaty przyrody nieożywionej – przedmiotem ochrony są odkrywki geologiczne, zjawiska krasowe, gleby, formy skalne, szata naciekowa, stanowiska skamieniałości, utwory geologiczne, wydmy przykłady erozji i innych procesów kształtujących powierzchnię ziemi.
   Jedyny rezerwat tego rodzaju na terenie RDLP w Lublinie to „Piekiełko koło Tomaszowa Lubelskiego" utworzony dla ochrony skupiska głazów narzutowych.
6. Rezerwaty krajobrazowe - przedmiotem ochrony są krajobrazy o cechach naturalnych, charakterystyczne dla poszczególnych rejonów geograficznych, często z występującymi tam zabytkami. Przykładem mogą być tu rezerwaty: Nad Tanwią, Czartowe Pole i Szum, Dolina Smarkatej. 
    
7. Rezerwaty faunistyczne – przedmiotem ochrony są  populacje i siedliska ssaków, ptaków, gadów, płazów ryb i bezkręgowców.

Przykładowe rezerwaty:

orlika krzykliwego - Siedliszcze

żółwia błotnego - Żółwiowe Błota